İlk Haftadan On Altıncı Haftaya Kadar Hamilelik Belirtileri ve Meydana Gelen Değişimler
Hamileliğin ilk haftaları, annenin fetüste meydana gelen değişikliklerden haberdar olması ve uzman doktor ile periyodik olarak takip etmesi gereken en hassas dönemdir. Bu yazımızda kırk hafta sürecek olan gebeliğin ilk trimesterinde fetüste meydana gelen değişim ve gelişmeleri anlatacağız.
Hamilelik süresi, hamile kadının son adet döneminin ilk gününden başlayarak hesaplandığı için 40 haftaya bölünmüştür. Doktorunuz tarafından verilen doğum tarihi yalnızca tahminidir ve size yaklaşık bir doğum tarihi vermesi amaçlanmıştır. Hamileliğin her haftası, bebeğinizin gelişiminin doğru bir tanımını ve vücudunuzda meydana gelen değişiklikleri öğrenmeyi içerir. Fetal gelişim aşamaları hakkında yeterli bilgiye sahip olmak gerekir, bu nedenle bu yazımızda hamileliğin ilk haftalarında meydana gelen gelişmelerden bahsedeceğiz.
Hamilelik Aşaması (1 ila 4. Gebelik Haftaları)
l Birinci ve İkinci Haftalar: Hamileliğe Hazırlık Aşaması
Son adet döneminizin başlamasından yaklaşık iki hafta sonra vücudunuz hamileliğe hazırlanır ve bu dönemde hamilelik şansı yüksektir. Hamile kalırsanız, beklenen doğum tarihiniz, son adet döneminizin başlangıcından itibaren 40 hafta içinde hesaplanır. Bu, son adetinizin hamileliğinizin bir parçası olarak sayıldığı anlamına gelir.
l Üçüncü Hafta: Döllenme
Bu noktada sperm ve yumurta, fallop tüplerinden birinde birleşerek zigot adı verilen tek hücreli bir varlık oluşturur. Normalde, zigot 23 biyolojik anneden ve 23 biyolojik babadan olmak üzere 46 kromozom içerir. Bu kromozomlar bebeğinizin cinsiyetini ve fiziksel özelliklerini belirlemede birincil rol oynar.
Döllenmeden kısa bir süre sonra zigot, fallop tüpünden uterusa doğru taşınır ve burada küçük bir dut kümesine (dut) benzeyen bir hücre grubu oluşturmak üzere bölünmeye başlar.
l Dördüncü Hafta: İmplant
Hızla bölünen hücre yumağı – blastosist olarak bilinir – toprağa tohum ekmeye benzer bir süreçte rahim zarına nüfuz etmeye başlar, bu nedenle bu işleme implantasyon denir.
İçteki blastosist hücreleri fetusa dönüşürken, dış tabaka gelişmeye başlayarak plasentanın bir parçasını oluşturmaya başlar ve bu da bebeği hamilelik boyunca besler.
İlk Ay (5 İla 8 Haftalık Hamilelik)
l Beşinci Hafta: Hamile Vücutta Artan Hormon Seviyeleri
Bu hafta, blastosist tarafından üretilen insan koryonik gonadotropin (HCG) hormonunun seviyeleri hızla yükselir. Yumurtalıklar yumurta salmayı bırakır ve daha fazla östrojen ve progesteron üretir. Bu hormonların seviyelerinin artması sonucunda plasenta gelişimi hızlanır ve genellikle hamileliğin ilk belirtisi olan adet kanaması durur.
Gebeliğin bu haftalarında, fetüsün üç tabakası oluşur. Ektoderm adı verilen üst tabaka gelecekte bebeğinizin cildinin, merkezi ve çevresel sinir sisteminin, gözlerinin ve kulaklarının en dış tabakası olacaktır.
Fetüsün kalbini ve ilkel dolaşım sistemini, böbrekleri ve kemiklerin ve bağların temelini oluşturmanın yanı sıra çocuğun üreme sisteminin büyük bir bölümünü oluşturmaya hizmet edecek olan orta hücre tabakası mezoderm olarak adlandırılır.
Endoderm adı verilen iç tabaka gelişir ve bebeğin bağırsaklarını ve akciğerlerini oluşturur.
l 6. Hafta: Nöral Tüp Kapnması
Fetüs bu haftada hızla büyür, çünkü nöral tüp çocuğun sırtı boyunca kapanır ve çocuğun beyni ve omuriliği bu nöral tüpten büyümeye başlar ve kalp ve diğer organlar şekillenmeye ve gelişmeye başlar. Bu aşamada gözleri ve kulakları oluşturmak için gerekli yapılar gelişir ve kısa sürede kola dönüşecek olan küçük tomurcuklar ortaya çıkar ve çocuğun vücudu C şeklinde bükülmeye başlar.
l Yedinci Hafta: Bebeğin Başı Şekillenmeye ve Büyümeye Başlar.
Yedi haftalık hamilelikten sonra bebeğin beyni ve yüzü büyüyor ve gözün retinası oluşmaya başlıyor. Bacak olacak alt ekstremite tomurcukları çıkmaya başlar ve son bir hafta içinde büyüyen kol tomurcukları kürek şeklini almaya başlar.
l 8. Hafta: Bebeğin Burnu Şekillenmeye ve Büyümeye Başlar
Bu hafta bir önceki hafta oluşan alt ekstremite tomurcukları kürek şeklini almaya başlar ve el parmakları şekillenmeye başlar. Gözler daha görünür hale gelir ve fetüsün başının her iki tarafında daha sonra bebeğin kulaklarına doğru büyüyecek olan küçük, kabuk şeklindeki yumrular görünmeye başlar. Bu aşamada bebeğin üst dudağı ve burnu oluşmaya başlar, gövdesi ve boynu düzleşmeye başlar.
Sekizinci haftanın sonunda bebeğin baştan poposuna kadar 11 – 14 mm uzunluğunda olduğu tahmin edilmektedir.
İkinci Ay (9 ila 12. Gebelik Haftaları)
l 9. Hafta: Bebeğin Ayak Parmakları Şekillenmeye ve Büyümeye Başlar
Bu aşamada bebeğin kolları büyür, dirsek belirir, ayak parmakları görünür hale gelir ve göz kapakları oluşur. Bu aşamada bebeğin kafası büyüktür, ancak çenesi küçük şekilli kalır. Dokuzuncu haftanın sonunda bebeğin baştan poposuna kadar 16 – 18 mm uzunluğunda olduğu tahmin edilmektedir.
l 10. Hafta: Bebeğin Dirsekleri Bükülmeye Başlar
Onuncu haftada bebeğin başı yuvarlak hale gelir. Ayaklar ve eller uzar. Göz kapakları ve kulaklar gelişmeye başladıkça ve göbek kordonu açıkça görüldükçe dirseklerini bükebilir hale gelir.
l 11. Hafta: Bebeğin Cinsel Organları Gelişmeye Başlar.
Bu noktada bebek resmen fetüs olarak tanımlanır. Çocuğun yüzü geniş görünür ve gözleri birbirinden ayrılmaya başlar. Bir çocuğun gelecekteki diş tomurcukları oluşmaya başlar ve karaciğerinde kırmızı kan hücreleri oluşmaya başlar.
Dokuzuncu haftanın sonunda bebeğin dış cinsel organları gelişmeye ve ortaya çıkmaya başlar. Çocuğun bu haftadaki uzunluğu, başından poposuna kadar yaklaşık 50 mm’dir.
l 12. Hafta: Bebeğin Tırnakları Şekillenmeye ve Büyümeye Başlar.
Hamilelik ilerledikçe bebek daha gerçekçi görünmeye başlar. İki ay önce bebeğiniz bir hücre yığınıydı ve şimdi organları, sinirleri ve kasları var.
Bu aşamada bebeğin tırnakları uzar ve yüzü daha gelişmiş görünür. Bağırsak karından oluşur. Çocuğun bu haftadaki uzunluğu baştan popoya yaklaşık 61 mm’dir.
Üçüncü Ay (13 İla 16. Gebelik Haftaları)
l On Üçüncü Hafta: İdrar Oluşumu
Hamileliğin bu haftasında bebek idrar salgılamaya ve onu çevreleyen amniyotik sıvıya salmaya başlar. Çocuğun iskeletinde özellikle kafatası ve uzun kemiklerde kemikler sertleşmeye başlar.
l On Dördüncü Hafta: Bebeğin Cinsiyeti Ortaya Çıkmaya Başlar
Bu hafta bebeğin boynu daha belirgin hale gelir ve bunun yanında bebeğin dalağında kırmızı kan hücreleri oluşmaya başlar. Bebeğin cinsiyeti bu hafta veya ilerleyen haftalarda daha net ortaya çıkıyor.
Bu hafta bebek baştan aşağı yaklaşık 87 mm uzunluğunda ve yaklaşık 45 gram ağırlığında olabilir.
l On Beşinci Hafta: Bebeğin Kafa Derisi Gelişiyor
Kemik büyümesi devam eder ve bu hafta ultrason görüntülerinde görünür hale gelir. Hem saç kökleri hem de bebeğinizin saç derisi oluşuyor.
l On Altıncı Hafta: Bebeğin Gözleri Hareket Etmeye Başlar
Bu hafta bebeğin başı dik olacak ve gözlerini yavaşça hareket ettirebilecektir. Bebeğin kulakları son konumuna gelmek üzere ve bebeğin cildi gözle görülür şekilde kalınlaşıyor. Bebeğin uzuv hareketleri koordineli hale gelir ve ultrason taramaları sırasında tespit edilebilir. Ancak, bu hareketler hala hissedilemeyecek kadar hafiftir.
Bu hafta bebek baştan poposuna kadar 120 mm uzunluğunda ve 110 gram ağırlığında olabilir.
Gebe vücudu, gebeliğin ilk haftalarında hızlı bir şekilde gebelik değişikliklerinden etkilenir ve annenin bu aşamada hissettiği yan etkilerin şiddeti değişkenlik gösterir, çünkü bu belirtiler idrara çıkma artışı, meme ağrısı, yorgunluk, mide bulantısı, vajinal salgılarda artış olarak özetlenebilir. Hamileliğin başlangıcında bu semptomların tümü normal kabul edilir, ancak hamile kadın, hamileliğin kırk haftası boyunca sağlığını ve fetüsünün sağlığını sağlamak için tüm bu semptomları doktoruna bildirmeli ve periyodik muayeneler yapmalıdır.
Bu yazımızda, hamileliğin ilk haftalarında fetüsün gelişimi sırasında geçirdiği aşamaları öğrendik.
